Acente: Yaptıkları anlaşmalarla gemi sahibi, kaptan, işleten veya gemi kiralayanın nam ve hesabına hareket eden ve üçüncü kişi ve kuruluşlara karşı bunların haklarını koruyan, anlaşmadaki yükümlülüklerini yerine getiren ve karşılığında ücret alan kişi veya kuruluşlardır.

Antidot: Tehlikeli maddelerden bir veya daha fazlasının doğrudan veya dolaylı zararlı etki ya da etkilerini önlemek veya tedavi etmek için kullanılan maddeyi ifade eder.

Aşı: Bağışıklık sisteminin yanıtını uyarmak ve hastalığa engel olmak amacıyla vücuda verilen patojenik özelliği yok edilmiş virüs, bakteri ya da bakteri parçalarından oluşan bir süspansiyondur.

Atık: Herhangi bir faaliyet sonucunda çevreye atılan veya bırakılan zararlı maddelerdir.

Bağlama Limanı: Ticaret gemilerinin kayıtlı olduğu ve her türlü tescil işlemlerinin yapıldığı limanlardır.

Balast Suyu: Geminin dengelenmesi, yan yatmasının kontrolü, su çekimi, stabilitesi veya basıncın kontrolü amaçları için boşken veya yüklüyken baş veya yan bölmelerine aldıkları deniz suyudur. Denizden alınan bu su sayesinde yükün ve geminin dengesi sağlanır, yakıttan tasarruf edilir.

Biyosit: Herhangi bir zararlı organizmayı ortadan kaldıran, faaliyetini önleyen, zararsız hale getiren, üreme ve çoğalmasını durduran ya da organizmanın etkisini kontrol altına alan kimyasal ya da biyolojik kökenli maddelerdir.

Bölge Koordinatör Tabipliği: Hizmetlerin hızlı, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesi ve denetimi için Hudut Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü tarafından Türkiye’nin coğrafi durumu ve hizmetin gerekliliği dikkate alınarak belli bir bölgede kurulmuş olan ve bu bölgedeki sağlık denetleme merkezlerinin bağlı olduğu birimlerden her birisidir.

Bulaşık Kişi: Halk sağlığı riski oluşturabilecek bir bulaşıcı hastalığa yakalanmış olan ya da böyle bir hastalığın kuluçka dönemi içinde olduğu sonradan anlaşılan kişidir.

Bulaşık Gemi: Bulaşıcı ve salgın hastalıklardan birine yakalanmış yolcu, gemiadamı veya hastalık bulaştıran kemirici bulunan gemiyi ifade eder.

Bulaşık Liman: Bulaşıcı ve salgın hastalıklardan birinin görüldüğü bölge içindeki limandır.

Bulaşık Kargo: Üzerinde halk sağlığı riski oluşturabilecek enfeksiyöz ya da toksik bir etkenin veya maddenin bulunduğu yüklerdir.

Bulaşma (Kontaminasyon): Bir insan ya da hayvan bedeninin yüzeyinde, tüketilmek üzere hazırlanmış bir ürünün içinde ya da üzerinde veya taşıtlar da dahil olmak üzere cansız diğer maddeler üzerinde halk sağlığı riski oluşturabilecek enfeksiyöz ya da toksik bir etkenin ya da maddenin varlığı anlamındadır.

Cenaze İzin Belgesi: Başka ülkelerden getirilip gömülmek üzere yurda girecek cenazelerin bulaşıcı hastalıklar yönünden bir sakıncası bulunmadığını belirten ve Sağlık Denetleme Merkezleri Tabipleri tarafından düzenlenen izin belgesidir.

Çevre Kirliliği: İnsanların her türlü faaliyetleri sonucu, havada, suda ve toprakta meydana gelen olumsuz gelişmelerle ekolojik dengenin bozulması ve aynı faaliyetler sonucu ortaya çıkan koku, gürültü ve atıkların çevrede meydana getirdiği arzu edilmeyen sonuçları ifade eder.

Çapraz Bulaşma: Mikroorganizmaların bulundukları ortamdan, bulaşma olmamış diğer ortamlara taşınması durumunu ifade eder.

Çekirdek Kapasite: Uluslararası Sağlık Tüzüğü (2005) Ek - 1 A ve B de belirtilen ve taraf devletlerin bu tüzük doğrultusunda güçlendirmeleri gereken temel kapasitelerdir.

Dekontaminasyon (Bulaştan Arındırma): Bir insan ya da hayvan bedeninin yüzeyinde, tüketilmek üzere hazırlanmış su ve yiyecek gibi ürünlerin içinde veya üzerinde, taşıtlar da dahil diğer cansız maddeler üzerinde bulunan ve halk sağlığı riski oluşturabilecek enfeksiyöz, toksik etken veya maddelerin güvenli bir şekilde yok edilmesi için alınan sağlık önlemleridir.

Deniz Sağlık Bildirimi Belgesi: Yabancı limanlardan gelen geminin Türk kıyı ve limanlarıyla ihtilatından önce sağlık koşullarına ilişkin bilgilerini içeren, geminin kaptanı ve varsa tabibi tarafından doldurulup imzalanarak yetkili makamlara teslim edilen ve Uluslararası Sağlık Tüzüğünde belirtilen bildirimi ifade eder.

Denize Elverişlilik: Tüm ticaret gemileri ve deniz tesislerinin tekne, makine, genel donanım, can kurtarma, yangından korunma ve yangın söndürme durumu, seyir teçhizatı ve haberleşme sistemi, sağlık koşulları, yük ve yolcu taşıma kapasiteleri, deniz kirliliğini önleme donanımları ile diğer seyir emniyeti konuları bakımından tahsis olundukları hizmetin normal deniz tehlikelerine karşı koyabilecek durumda olmaları halidir.

Deratizasyon (Fareden Arındırma): Taşıtlarda ve/veya gümrüklü alanlarda bulunan, insanlara doğrudan hastalık nakleden veya bu hastalıkları taşıyan vektör böcekleri üzerinde barındıran fareleri kontrol etmek veya öldürmek için her türden önlemlerin uygulandığı operasyonu ifade eder.

Dezenfeksiyon (Mikroptan Arındırma): Bir insan veya hayvan bedeninin yüzeyinde ya da yolcu eşyası, yük, konteynerler, taşıtlar, mallar ve posta paketleri içinde ya da üzerinde mevcut enfeksiyöz etkenlerin, doğrudan kimyasal veya fiziksel maddelere maruz bırakılarak kontrol edilmesi veya öldürülmesi için alınan sağlık önlemleridir.

Dezensektizasyon (Böcekden Arındırma): Taşıtlarda ve/veya gümrüklü alanlarda bulunan, insanlara hastalık nakleden vektör böcekleri kontrol etmek veya öldürmek için her türden önlemlerin uygulandığı operasyonu ifade eder.

Dünya Sağlık Örgütü İrtibat Noktası: Ulusal UST (Uluslararası sağlık Tüzüğü) Odak Noktaları ile haberleşmek üzere her an ulaşılabilecek olan Dünya Sağlık Örgütü dahilindeki birim anlamındadır.

Ekolojik Denge: İnsan ve diğer canlıların varlık ve gelişmelerini sürdürebilmeleri için gerekli olan şartların bütünüdür.

Enfeksiyon: Halk sağlığı riski oluşturabilecek enfeksiyöz bir etkenin bir insanın ya da hayvanın bedenine girmesi ve gelişmesi veya çoğalmasıdır.

Etkilenmiş: Halk sağlığı riski oluşturabilecek şekilde enfekte ya da kontamine olmuş veya enfeksiyon ya da kontaminasyon kaynağı taşıyan kişiler, eşya, yük, konteynerler, taşıtlar, posta paketleri veya insan cesedini ifade eder.

Etkilenmiş Bölge: Dünya Sağlık Örgütü tarafından Uluslararası Sağlık Tüzüğü kapsamında veya ulusal sağlık otoritesi tarafından, sağlık önlemlerinin alınmasının özellikle tavsiye edildiği coğrafi bölgeyi belirir.

Fumigasyon: Zararlı organizmaları imha etmek amacıyla kapalı bir ortama (belirli bir ısıda ve belirli miktarda) gaz halinde kimyasal bir madde (fumigant) vermek ve belirli bir süre gazı bu ortamda tutma işlemidir.

Fumigant: Fumigasyonda kullanılan ve zararlı organizmalara etki eden gaz formundaki pestisitlerdir.

Fumigasyon Ruhsat Belgesi: Fumigasyonu ticari amaçlı yapacak özel ve tüzel kişi ve kuruluşlara Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı tarafından verilen belgedir.

Gemi: Adı, tonilatosu ve kullanma amacı ne olursa olsun, denizde kürekten başka aletle yola çıkabilen her aracı ifade eder.

Gemiadamı: Geminin kaptanını, zabitlerini, yardımcı zabitlerini, stajyerlerini, tayfalarını ve yardımcı hizmet personelini ifade eder.

Gemiadamları Sağlık Yoklama Belgesi: İlk kez başvuran gemiadamı adayları ile gemiadamlarının denizde çalışmalarına elverişli olduklarını göstermek için yetkili sağlık kuruluşundan aldıkları "Gemiadamı Olur Sağlık Raporu" veya "Özel Durum Sağlık Raporu" ile şahsen Sahil Sağlık Denetleme Merkezine başvurarak düzenletmek zorunda oldukları sağlık belgesini veya yaptırılan belirli tetkikler neticesinde Sahil Sağlık Denetleme Merkezinde yapılan muayene ile düzenlenen "Periyodik Sağlık Muayene Raporu” sonucu verilen sağlık belgesini ifade eder.

Gemi İlaç ve Tıbbi Donanım Sertifikası: Gemilerde yapılan denetim sonucunda geminin, personel ve yolcuların sefer sırasındaki sağlık emniyeti açısından ilaç, tıbbi malzeme, hijyen ve eğitim konusunda yeterli olduğunu gösteren sertifikadır.

Gıda/Gıda Maddesi: Tütün ve sadece ilaç olarak kullanılanlar hariç olmak üzere; içkiler ve sakızlar ile hazırlama ve işleme gereği kullanılan maddeler dahil, insanlar tarafından yenilen ve/veya içilen ham, yarı mamul veya mamul her türlü maddedir.

Gıda Maddeleri Üreten İşyeri: Gıda maddelerinin ham maddeden başlayarak; depolama, tasnif, işleme, değerlendirme, dayanıklı hale getirme, ambalajlama işlerinden bir veya birkaçının yapıldığı ve gıda maddeleri satış yerlerine gönderilmek üzere depolandığı tesisler ile bu tesislerin tamamlayıcısı sayılacak yerlerin tamamını ifade eder.

Gıda Maddeleri Satış Yeri: Her türlü ham, yarı mamul ve mamul gıda maddelerinin toptan veya perakende dağıtım ve satışının yapıldığı ve bunların satış için depolandığı yerlerdir.

Gıda Toplu Tüketim Yeri: Gıda maddelerinin tekniğine uygun şekilde işlendiği, üretildiği ve aynı mekânda tüketime sunulduğu yerlerdir.

Gıda Güvenliği: Gıdalarda olabilecek fiziksel, kimyasal, biyolojik ve her türlü zararların bertaraf edilmesi için alınan tedbirler bütünüdür.

Giriş Noktası: Yolcular, yolcu eşyası, yük, konteynerler, taşıtlar, mallar ve posta paketlerinin ve aynı zamanda bunların giriş ve çıkışlarına hizmet eden aracılar ve bölgeler uluslararası giriş ve çıkışı için olan bir geçit anlamındadır.

Girişimsel (İnvaziv): Derinin delinmesi ya da kesilmesi ya da vücuda bir alet veya yabancı cismin sokulması ya da bir vücut boşluğunun muayene edilmesi anlamındadır. Uluslararası Sağlık Tüzüğünün amaçlarına uygun olarak, kulak, burun ve ağzın tıbbi muayenesi, cilt, ağız veya kulak termometresi kullanılarak vücut ısısının değerlendirilmesi, termal görüntüleme, tıbbi inceleme, cihaz ile dinleme, yüzeyden el ile dokunarak muayene, göz içi taraması, haricen idrar, dışkı veya tükürük numunelerinin alınması, vücut yüzeyinden kan basıncını ölçme ve elektrokardiyografi girişimsel olmayan (non invaziv) şeklinde mütalaa edilecektir.

Gros Ton: Bu hacim, geminin güverte altı ve güverte üstü bütün kapalı yerlerinin hacmini ifade eder.

HACCP: Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları (KKN) olarak tanımlanan, gıda güvenliği için tehlikeleri tanımlayan, değerlendiren ve kontrol eden kalite kontrol sistemini ifade eder.

Havaalanı: Karada ve su üzerinde içerisindeki bina tesis ve donatımlar dahil hava araçlarının kalkması, inmesi ve yer manevraları için hazırlanmış, hava araçlarının bakım ve diğer ihtiyaçlarının karşılanmasına, yük ve yolcu indirilip bindirilmesine elverişli tesisleri bulunan yerlerdir.

Havaalanı Sağlık Denetleme Merkezi: Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğünün havaalanındaki sağlık birimlerinden her biridir.

Hastalık: Kökeni veya kaynağı ne olursa olsun, insanlarda dikkate değer ölçüde zarara yol açan veya açabilecek bir rahatsızlık veya tıbbi durum anlamındadır.

İhtilât: Bir geminin limanda herhangi bir madde veya insan indirip bindirmesi suretiyle kara ile temas etmesidir.

Kabotaj Hakkı: Türk kıyılarının bir noktasından diğer noktasına yük ve yolcu alıp nakletmeyi, kıyılarda, limanlar içinde veya arasında römorkaj, pilotaj ve bütün liman hizmetlerini yerine getirmeyi ve Türkiye’de deniz yolu ile ticaret hakkını belirtir.

Karantina: Bir halk sağlığı riskinin olası yayılmasını önlemek amacıyla, hasta olmayan şüpheli kişilerin veya şüpheli yolcu eşyası, konteynerler, taşıtlar veya malların faaliyetlerinin kısıtlanması ve/veya diğerlerinden ayrılması anlamındadır.

Kılavuz Kaptan: Kılavuz kaptan yeterlik belgelerinden birisine sahip olarak; gemi kaptanına, yetkili kılavuz kaptan belgesi ile yetkilendirildiği alan dahilinde uluslararası denizcilik teamüllerine göre geminin seyir ve manevrasına yönelik konularda danışmanlık yapan ve gemi kaptanının sorumluluğu esas olmak üzere hizmetleri seyir ve manevra ile sınırlı olarak gemiye kılavuzluk eden kişidir.

Kontaminasyon (Bulaşma): Bir insan ya da hayvan bedeninin yüzeyinde, tüketilmek üzere hazırlanmış bir ürünün içinde ya da üzerinde veya taşıtlar da dahil olmak üzere cansız diğer maddeler üzerinde halk sağlığı riski oluşturabilecek enfeksiyöz ya da toksik bir etkenin ya da maddenin varlığı anlamındadır.

Kritik Kontrol Noktası: HACCP kalite sisteminde bir gıda güvenliği tehlikesini önlemek, ortadan kaldırmak ya da riski kabul edilebilir bir düzeye indirgemek için belirli bir kontrol önleminin uygulanmasının gerekli olduğu bir aşamayı belirtir.

Liman: Uluslararası sefer halindeki gemilerin varış ve kalkış yaptıkları bir deniz limanı veya iç karasularındaki bir liman anlamındadır.

LD 50 (Lethal Doz 50): Bir maddenin öldürücü dozunun belirlenmesinde en çok kullanılan değerdir. Solunum yolu dışındaki yollarla uygulanan deneme hayvanlarının %50’sinde tek dozda belirli bir sürede (genellikle 24 saat) ölüme yol açan madde miktarını ifade eder.

Net Ton: Geminin ticari olarak kullanılabilen yerlerinin hacmi olup, o geminin yürümesine ve yürütenlerin ihtiyacına ayrılan yerlerin gros tonilatodan çıkartılması sonunda geri kalan hacmidir.

Numune: Muayene edilecek (su ve gıda gibi) maddelerden alınan ve o maddenin bütün özelliklerini içeren küçük bir örneğidir.

Pestisit: Zararlı organizmaları engellemek, kontrol altına almak ya da zararlarını azaltmak için kullanılan madde ya da maddelerden oluşan karışımlardır.

Patenta: Geminin mevcut mürettebatının, taşıdığı yolcuların ve hareket limanının sağlık durumlarını gösteren, gemide bulaşıcı ve salgın hastalık olmadığını bildiren, geminin uğradığı limanlarda uygulanan sağlık tedbirleriyle ilgili bilgileri kapsayan ve limandan ayrılmasında sağlık yönünden sakınca olmadığını gösteren belgedir.

Rezervuar (Konak): İçinde enfeksiyöz etkenin doğal bir şekilde yaşadığı ve varlığı, halk sağlığı riski oluşturabilen bir hayvan, bitki ya da madde anlamındadır.

Sağlık Kontrol Kartı: Türk limanlarından yabancı limanlara giden ya da yabancı limandan gelerek Türk limanları arasında seyreden her gemiye merkezin yetkili memurları tarafından liman ve çevresinin sağlık durumunun kontrol edilip denetlendiğini; geminin mürettebat, yolcu ve yük bakımından limanda kaldığı süre içerisinde sağlık durumlarının iyi ve geminin sağlık yönünden sefere uygun olduğunu belirtmek amacıyla düzenlenen patentayı ifade eder.

Sağlık Önlemi: Bir hastalığın ya da kontaminasyonun yayılmasını önlemek üzere uygulanan işlemleri anlamındadır; bir sağlık önlemi yasal uygulamaları veya güvenlik önlemlerini kapsamaz.

Sağlık Resmi (Sağlık Vergisi): Türk limanları arasında seyreden, yabancı ülke limanlarından Türk limanlarına gelen, Türk limanlarından yabancı ülke limanlarına giden gemilerden, Türk limanlarında, her net ton üzerinden alınan gemi sağlık resmidir (resm: Bazı eşyadan ve işlerden alınan vergi veya harç).

Sahil Sağlık Denetleme Merkezi: Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğünün limanlardaki sağlık birimidir.

Seyahat Sağlığı Hizmeti: Yurt dışına giden vatandaşlarımıza, gidecekleri ülkelerde karşılaşabilecekleri bulaşıcı ve salgın hastalıklarla ilgili bilgi verilmesi, gerektiğinde aşılanması ve koruyucu amaçlı ilaç tedavisi uygulanması işlemidir.

Serbest Pratika: Bir geminin, bir limana giriş, indirme veya bindirme, yük ve ambar yükleme veya boşaltma; bir hava taşıtının, inişten sonra indirme veya bindirme, yük ve ambar yükleme veya boşaltma; bir kara taşıma aracının, varıştan sonra indirme veya bindirme, yük ve ambar yükleme veya boşaltma izni anlamındadır.

Soğuk Zincir: Bir aşının etkinliğini üretimden kişiye verilene kadar koruyan ve ihtiyacı olanlara yeterli miktarda etkin aşının ulaşmasını sağlayan insan ve malzemeden oluşan sistemdir.

Sterilizasyon: Fiziksel (sıcaklık, ses, ışık, filtrasyon, vb.) veya kimyasal yollarla bakteri, spor ve mikroorganizmaları yok etme işlemidir.

Sürveyans: Verilerin, halk sağlığı amaçları için sistematik ve sürekli bir şekilde toplanması, karşılaştırılması ve çözümlenmesi ve halk sağlığı bilgilerinin, değerlendirilmesi ve gerektiğinde halk sağlığı yanıtını verme için zamanlıca neşredilmesi anlamındadır.

Şahit Numune: Numunenin alındığı parti ve kitleden, numune ile birlikte alınan, itiraz ve ihtilaflı durumlar için ayrılan numunedir.

Şüpheli: Bir taraf devlet tarafından, halk sağlığı riskine maruz kaldığı ve bu riskin yayılmasına muhtemel bir kaynak oluşturduğu düşünülen kişiler, yolcu eşyası, yük, konteynerler, taşıtlar veya posta paketleridir.

Tecrit: Hasta ya da kontamine olmuş kişilerin veya etkilenmiş yolcu eşyasının, konteynerlerin, taşıtların, malların ya da posta paketlerinin enfeksiyonun veya kontaminasyonun yayılmasını önleyecek şekilde diğerlerinden ayrılması anlamındadır.

Tele Sağlık Hizmeti: Seyir halindeki hava ve deniz araçlarından gelebilecek sağlık problemlerine, 24 saat kesintisiz olarak uluslararası düzeyde verilen uzaktan sağlık danışmanlığı hizmetidir.

Tağşiş: Gıda maddelerinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin, mevzuata veya izin verilen özelliklerine aykırı olarak üretilmesi halidir.

Taklit: Gıda maddesini ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerini; şekil, bileşim ve nitelikleri itibariyle evsafında olmayan özellikleri haiz gibi göstermeyi ifade eder.

Ticaret Gemisi: Menfaat sağlamak kastıyla denizde kullanılan her tür gemidir.

Transit Gemi: Yabancı bir ülkeden gelip Türk karasularını kullanan ancak Türk Boğazları bölgesinde hiçbir liman ile ihtilât etmeden geçerek yabancı bir ülkeye giden gemidir.

Turist Gemisi: Turistik amaçla yolcu getiren, başkaca ticarî işlemlerde bulunmayan, amaç dışı ilâve yolcu ve yük almayan gemilerdir.

Türk Boğazları: İstanbul Boğazı, Çanakkale Boğazı ve Marmara Denizi'nden gemilerin geçiş alanı ile bu alanı çevreleyen kıyı şeridi ifade eder.

Transit Pratika: Türk boğazlarından transit geçecek gemilere transit geçiş için verilen izni ifade eder. Yabancı limanlardan Türk Boğazlarına gelen gemiler, tonajları ve çeşitleri ayırt edilmeksizin Boğazlarda, 20/7/1936 tarihli Montreux Boğazlar Rejimine İlişkin Olarak İmzalanan Sözleşmenin 3 üncü maddesinde belirtilen sağlık kontrol işlemini yaptırmak ve transit pratika almak zorundadır.

Uçak: Havadan ağır, motor gücü ile seyreden, kara, deniz ve/veya kara ve denize inip kalkabilen hava aracıdır.

Ulusal UST (Uluslararası Sağlık Tüzüğü) Odak Noktası: Bir taraf devlet tarafından, Dünya Sağlık Örgütü UST İrtibat Noktaları ile bu Tüzük kapsamında her an ulaşılabilecek şekilde haberleşmek üzere belirlenmiş ulusal merkez anlamındadır.

Uluslararası Önemi Haiz Halk Sağlığı Acil Durumu: Uluslararası Sağlık Tüzüğüne göre;
(i) Bir hastalığın, uluslararası yayılma yoluyla diğer devletler için halk sağlığı riski oluşturduğu,
(ii) Eşgüdüm içinde uluslararası yanıtta bulunulmasını potansiyel olarak gerekli kıldığı, tespit edilen olağandışı olay anlamındadır.

Uluslararası Sefer:
(a) Bir taşıt için, birden çok devletin ülkelerindeki giriş noktaları arasında yapılan sefer veya taşıtın aynı devletin ülkesi ya da ülkeleri üzerinde bulunan giriş noktaları arasında sefer yaparken herhangi bir başka devletin ülkesine uğrarsa yalnızca bu uğrakları yüzünden olan sefer demektir,
(b) Bir yolcu sözkonusu ise, seyahate başlanan devletin ülkesinden başka, başka bir devletin ülkesine giriş ile yapılan bir yolculuk anlamındadır.

Uğraklı Geçiş Yapan Gemi: Seferi Türk Boğazlarında bir liman, ya da iskeleye varmak ya da uğramak üzere planlanmış gemi ile, uğraksız geçişi bozulan ya da uğraksız geçişini bozan gemidir.

Uğraksız Geçen Gemi: Seyri Türk Boğazlarında bir liman, iskele ya da bir yere uğramamak üzere planlanmış ve bu husus gemi kaptanı tarafından Türk Boğazları'na girişten önce Türk Makamları'na bildirilmiş olan gemidir.

Uğraksız Geçişini Bozan Gemi: Uğraksız geçiş yaparken, kaptanı tarafından uğraksız geçişten vazgeçtiği bildirilen gemidir.

Uğraksız Geçişi Bozulan Gemi: Türk Boğazları'nda çatma, karaya oturma, başka bir deniz kazasına karışma gibi tehlike sebepleriyle ve mevzuat gereğince hakkında Türk idari ya da adli mercilerince araştırma, soruşturma ya da kovuşturma yapılması gereken gemidir.

Uluslararası Aşı Belgesi: Uluslararası Sağlık Tüzüğüne göre bağışıklamanın kayıt edildiği uluslararası geçerliliği olan belgeyi ifade eder.

Uluslararası Sağlık Tüzüğü: Dünya Sağlık Örgütü tarafından ilk olarak 1969 yılında yayımlanan, son olarak 2005 yılında revize edilen ve Dünya Sağlık Örgütüne üye ülkeler açısından bağlayıcı olan tüzüğü ifade eder.

Vektör: Halk sağlığı riski oluşturan bir enfeksiyöz etkenini doğal olarak taşıyan böcek ya da diğer bir hayvan anlamındadır.

Yat Kayıt Belgesi (Transit Log): Türk Bayraklı yatlar ile, yabancı limanlardan gelen veya Türkiye'de kışlayan yabancı bayraklı yatların vardıkları ilk Türk limanında veya kışlamak üzere kaldıkları son bağlama yerinde yapacakları beyan ve işlemlerin yer aldığı, Türk limanları Yat Kayıt Belgesini ifade eder.

Yıllık Gemi Sağlık Belgesi: Türk limanları arasında seyreden, kabotaj hakkına sahip ikiyüzelli net tondan büyük gemilere, sağlık resmi tarifesinin yürürlüğe girmesinden sonra ilk uğradığı Türk limanında yapılacak sağlık denetimi sonrasında bir yıllığına verilen patentayı ifade eder.

Yıllık Gemi Sağlık Cüzdanı: Türk limanları arasında çalışan ve kabotaj hakkına sahip ikiyüzelli net tona kadar olan gemilere yapılacak sağlık denetimi sonrasında bir yıllığına verilen patentayı ifade eder.

Yolcu: Kaptan, gemiadamı veya geminin işi gereği gemide bulunan diğer kişiler, gemiyi donatan veya işletenin eş ve çocukları ile hizmetinde olan personeli, işletenin bir görev ile yolculuk eden adamı, temsilcisi ve memurları, taşınan hayvanların çobanları, mücbir sebeplerle veya kaptanın denizde can kurtarma ödevinden dolayı gemiye alınan kimseler ile bir yaşından küçük çocukların dışında kalan ve navlunlu veya navlunsuz taşınan herkesi ifade eder.

Yolcu Eşyası: Bir yolcunun şahsi eşyası anlamındadır.

Yük: Bir taşıt ile veya konteyner içinde taşınan mallardır.

Zoonoz: Doğal koşullarda omurgalı hayvanlardan insanlara geçebilecek bir bulaşma veya kuduz, veba vb. bulaşıcı hastalıklardır.

Zoonotik Olay: İnsanların hayvan kaynağına maruz kalmasının bir sonucu olarak insanlarda hastalık potansiyeli yaratan bir hastalığın hayvanlarda tezahürüdür.